Co jest najważniejsze w mieszkaniu alergika? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ale wiadomo, że podstawą jest uwolnić się od alergenów. Dlatego temat ten traktujemy tak szeroko i z różnych stron:
-
Jesteś tutaj:
- Strona główna
- Alergie
- Alergia i astma
Alergia i astma
Podstawowe informacje o astmie
Na początku należy podkreślić, że nie leczona alergia może prowadzić do astmy.
Czym jest astma?
Jest ona uznawana jest za wielowymiarową przewlekłą chorobę, która diagnozuje się wtedy, gdy stan zapalny obejmuje drogi oddechowe, utrudniając tym samym oddychanie. Chorobę mogą wyzwalać alergeny, grypa, infekcje wirusowe, leki, ćwiczenia fizyczne i inne czynniki drażniące. Źle leczona bądź zupełnie nie leczona astma może się niekorzystnie odbić na życiu dziecka. Dlatego warto pamiętać o dwóch podstawowych regułach dotyczących tej choroby: wczesne wykrycie i podjęcie agresywnego leczenia może spowodować stopniowe łagodzenie astmy w miarę dorastania dziecka; leczenie nie powinno polegać tylko i wyłącznie na zwalczaniu kolejnych napadów - istotna jest stała, długofalowa prewencja oraz leczenie, które przyczynią się do dobrego stanu zdrowia. Warto wspomnieć o tym, że jeśli obydwoje rodzice mają astmę, to prawdopodobieństwo jej wystąpienia u dziecka wynosi 50%.
Polecamy film Skąd wiedzieć czy to już astma? ->>
Alergeny a astma
Do zaostrzenia astmy przyczynić się mogą różnego typu alergeny wziewne, np. kurz, roztocze, sierść zwierząt, nawracające infekcje układu oddechowego, dym papierosowy oraz inne substancje drażniące (np. wdychane przez dziecko w szkole). Rozwój astmy jest ściśle związany z atopią, czyli dziedziczną skłonnością do nadmiernej produkcji przeciwciał IgE. Dlatego przy diagnostyce astmy zleca się m.in. badania na oznaczenie swoistych przeciwciał IgE oraz wykonuje się testy alergiczne. Istotne jest również działanie czynników środowiskowych. Przyczyną wzrostu zachorowań wpatruje się w niekorzystnych zmianach w środowisku domowym i zewnętrznym. W mieszkaniach coraz częściej obserwuje się wzrost stężenia alergenów, takich jak alergeny naskórkowo-sierściowe (np. kota, psa), czy roztocza kurzu domowego. Niestety nowe technologie w budownictwie, które mają na celu uszczelnienie pomieszczeń, sprawiają, że jesteśmy bardziej narażeni na alergeny znajdujące się w naszym domu.
Polecamy film Astma atopowa - kto może zachorować?
Drogi oddechowe
W przypadku astmy siedliskiem problemu prawie zawsze okazują się oskrzela, będące częścią dolnych dróg oddechowych. Oskrzela składają się z wielu rozgałęziających się rurek, które tworzą rozległą sieć. Każda z tych rurek dzieli się ok. 26 razy przed osiągnięciem końcowego odcinka. Ciekawostką jest, że gdybyśmy na przykład „rozciągnęli” je i próbowali rozłożyć, to pokryłyby niemal cały kort tenisowy. Oskrzela stanowią więc znacznie większą powierzchnię wystawioną na wpływy środowiska zewnętrznego niż cała nasza skóra. Każdego dnia wdychamy i wydychamy gigantyczne ilości powietrza, a wraz z nim niezliczone ilości cząstek stałych, które bombardują ścianki naszych oskrzeli. Największe z nich mogą się osadzić w jamie nosowej lub na tylnej ścianie gardła. Na szczęście nasze drogi oddechowe posiadają wymyślny system obronny, który stale osłania płuca.
Jeśli drogi oddechowe dziecka reagują na coś, co przedostało się wraz z wydychanym powietrzem, to zwykle o tym wiemy, ponieważ dziecko kaszle. Istnieje szerokie spektrum reaktywności dróg oddechowych - niektórzy kaszlą raz lub dwa razy na dzień, inni 30-40 razy, a jeszcze inni przeszło sto razy w ciągu dnia. Jeśli dziecko posiada wrażliwe drogi oddechowe, to zareaguje kaszlem np. na dym w pokoju szybciej i gwałtowniej.
Drogi oddechowe dzieci z astmą
Dzieci z astmą mają wrażliwe (nadreaktywne) drogi oddechowe. Reakcję oskrzeli można określić prosto jako zapalenie. Osoby, które przez całe życie chorują na astmę nieustannie wykazują niewielką aktywną reakcję zapalną dróg oddechowych (nawet wtedy, gdy czują się doskonale). Kiedy drogi oddechowe są zaczerwienione i podrażnione, stają się bardzo reaktywne, czyli kurczliwe. W takiej sytuacji niemal wszystko może spowodować u dziecka świszczący oddech. W innym przypadku oskrzela są spokojne, a dziecko mimo to może odbierać dokładnie ten sam bodziec, który poprzedniego roku wywołał pogorszenie stanu zdrowia. Zadaniem lekarzy jest zrobić jak najwięcej w celu uspokojenia dróg oddechowych dziecka.
Czy moje dziecko ma astmę?
Podczas wywiadu i badania lekarze ustalają, która część oskrzeli została zaatakowana przez chorobę. Jeśli zmiany znajdują się w tchawicy (najszerszym odcinku dróg oddechowych), to kaszel będzie dość głośny. Jeżeli zdarzy się to nagle u niemowląt lub młodszych dzieci, to lekarze określają taką reakcją jako krup. Oznacza to, że problem jest umiejscowiony wysoko w drogach oddechowych.
Gdy obca substancja przedostanie się głębiej, czyli do większych oskrzeli, to reakcja będzie objawiać się wytwarzaniem dużych ilości śluzu.
Podrażnieniu mogą ulec generacje dróg oddechowych. Obrzęk, stan zapalny oraz skurcz mięśni gładkich ścianek dróg oddechowych mogą prowadzić do zaburzeń w oddychaniu. Dzieci mogą nie zauważyć lekkiego zwężenia dróg oddechowych, ale będą się uskarżać na nieokreślony ból czy dyskomfort w klatce piersiowej. W przypadku zwiększenia się zwężania dziecko może czuć duszność lub potrzebę głębokiego odetchnięcia. Jeszcze silniejsze zwężenie powoduje świsty podczas wciągania i wydychania powietrza. Każdy rodzic i każdy lekarz powinni się zorientować, że dziecko ze świszczącym oddechem prawdopodobnie choruje na astmę. Jednak wiele osób jest zaskoczonych, że dzieci z nawracającymi atakami krupu, czy zapalenia płuc w rzeczywistości cierpią na astmę. Ważne jest by rozpoznać jakiego rodzaju drogi oddechowe uczestniczą w reakcji.
Źródło: Allen J. Dozor i Kate Kelly "Astma i alergia - postępowanie z dziećmi. Kompletny program, który ma pomóc dziecku w prowadzeniu pełnego i aktywnego życia", Poznań 2005.
Zobacz paradę z cyklu "Mały alergik" -> JAK PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO WIZYTY U LEKARZA
Alergia i astma - obalamy mity
Z racji tego, że alergie i astma są częstym problemem, to na ich temat powstało wiele teorii, które mają za zadanie pomóc w walce z chorobami. Istnieje sporo mitów, które co prawda mogą zawierać ziarna prawdy, ale nie zastąpią one konsultacji z lekarzem. Oto przykłady mitów, które należy obalić.
Mit 1: Nie ma powodu się przejmować w sytuacji, gdy małe dzieci cierpią na astmę, ponieważ prędzej, czy później z niej wyrosną.
Jest to bardzo niebezpieczne stwierdzenie, gdyż małe dzieci mogą przechodzić bardzo szybko od dobrego samopoczucia do naprawdę ciężkiej choroby. Ignorowanie takich objawów jak przewlekły kaszel, świszczący oddech nie jest dobrym pomysłem. W takich sytuacjach najlepiej zgłosić się w pierwszej kolejności do lekarza rodzinnego, który wstępnie oceni stan dziecka. Nawet jeśli nic nie wyniknie z tej wizyty, nasze dziecko na pewno poczuje się uspokojone. Należy pamiętać, że w przypadku większości osób dorosłych chorujących na astmę, świszczący oddech pojawił się po raz pierwszy w okresie dzieciństwa.
Mit 2: Jeśli dziecko ma świszczący oddech to na pewno jest to astma. Trzeba mieć koniecznie świszczący oddech by chorować na astmę.
Okazuje się, że wiele dzieci i dorosłych z astmą nie miewa świszczącego oddechu bądź miewa go rzadko. Mogą wystąpić inne objawy, np. uporczywy i długotrwały kaszel, uczucie przekrwienia błony śluzowej dróg oddechowych, duszności, ból w klatce piersiowej a nawet nieokreślony dyskomfort. Zdarza się, że na czynnik reagują większe oskrzela i wtedy nie pojawia się świszczący oddech (powstaje on tylko w wyniku zwężenia drobnych dróg oddechowych). Większość osób, które mają nadreaktywność dróg oddechowych nie są świadomi tego, że mogą być chorzy na astmę.
Mit 3: Alergie pokarmowe są najczęstszą przyczyną astmy.
Większość z rodziców jest przekonana o tym, że astmę u ich dziecka wywołała dieta. Część małych alergików rzeczywiście ma kaszel i świszczący oddech w wyniku reakcji alergicznej na pokarmy. Jednak trzeba zaznaczyć, że taka sytuacja zdarza się niezmiernie rzadko. To alergie mogą odegrać znaczącą rolę w rozwoju astmy u dziecka. Są to zwykle uczulenia na alergeny środowiskowe, które dostają się łącznie z wydychanym powietrzem do płuc. Warto więc podejmować trud w celu poszukiwania swoistych alergenów, chociaż wziewne czynniki wyzwalające (np. roztocze, kurz) należą do tych, których najtrudniej jest unikać.
Mit 4: Jedynymi objawami, które charakteryzują alergię wziewną są katar i zaczerwienienie oczu.
Alergia wziewna ma różne przyczyny, przebieg i konsekwencje. U jednych alergików występuje katar, zaczerwienienie i łzawienie oczu, a u innych kontakt z alergenem skutkuje astmą oskrzelową, a nawet wstrząsem anafilaktycznym.
Do najczęstszych objawów alergii należą: ból gardła, kichanie, katar, świąd podniebienia, uczucie blokady nosa i obrzęk krtani. Pojawić się mogą w ciągu kilku minut po kontakcie z alergenem lub wystąpić później. Ich nasilenie jest uzależnione od stopnia uczulenia na dany alergen oraz jego ilości.
Źródło: "Żyjmy Dłużej", nr 04/2006. Allen J. Dozor i Kate Kelly "Astma i alergia - postępowanie z dziećmi. Kompletny program, który ma pomóc dziecku w prowadzeniu pełnego i aktywnego życia", Poznań 2005.